«مدیریت ریسک» (Risk Management) فرآیند شناسایی، ارزیابی و کنترل تهدیدات برای سرمایه و درآمد یک سازمان است. این ریسک‌ها از منابع مختلفی مانند عدم قطعیت تامین مالی، بدهی‌های قانونی، مسائل فناوری، خطاهای مدیریت استراتژیک، حوادث و بلایای طبیعی ناشی می‌شوند. به بیانی دیگر، مدیریت ریسک فرآیند شناسایی، تجزیه و تحلیل، پذیرش یا کاهش عدم قطعیت در تصمیمات سرمایه‌گذاری است. در این نوشتار به این موضوع پرداخته خواهد شد که مدیریت ریسک چیست و چه کاربردهایی در جنبه‌های گوناگون دارد.

به صورت کلی مدیریت ریسک زمانی اتفاق می‌افتد که یک سرمایه‌گذار یا مدیر صندوق، پتانسیل زیان‌ها در یک سرمایه‌گذاری را تجزیه و تحلیل می‌کند و تلاش می‌کند تا با توجه به اهداف سرمایه‌گذاری و تحمل ریسک، اقدام مناسب را انجام دهد.

مدیریت ریسک چیست ؟

واژه «ریسک» (Risk) به معنای احتمال وقوع یک رویداد و پیامدهای آن است. مدیریت ریسک نیز به صورت استفاده از فرآیندها، روش‌ها و ابزارهایی برای مدیریت ریسک‌ تعریف می‌شود. یک برنامه مدیریت ریسک موفق به سازمان در شناسایی ریسک‌های احتمالی مربوط فعالیت‌های شرکت کمک می‌کند.

مدیریتِ ریسک همچنین رابطه بین ریسک و تأثیرات آن‌ بر اهداف استراتژیک سازمان را بررسی می‌کند. وقتی یک واحد تجاری تصمیم به انجام یک سرمایه‌گذاری می‌گیرد، خود را در معرض ریسک‌های مالی متعددی قرار می‌دهد. مقدار چنین ریسک‌هایی به نوع ابزار مالی بستگی دارد. این ریسک‌های مالی ممکن است به شکل‌های زیر باشند.

بنابراین، به منظور حداقل‌ کردن چنین ریسک‌هایی، مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران باید ریسک را مدیریت کنند. عدم توجه به مدیریتِ ریسک در هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری ممکن است در شراط بحرانی منجر به شکست سرمایه‌گذاری و ضررهای مالی سنگین شود.

بنابراین، برنامه مدیریتِ ریسک باید با استراتژی سازمانی ترکیب شود. برای ترکیب آن‌ها، رهبران مدیریتِ ریسک ابتدا باید ریسک‌پذیری سازمان و میزان ریسکی را مشخص کنند که برای تحقق اهدافش مایل به پذیرش آن هستند.

اهداف مدیریت ریسک چیست؟

مدیریت ریسک هیچ‌گاه به اندازه دوران کنونی مهم نبوده است. امروزه ریسک‌هایی که سازمان‌ها با آن مواجه هستند پیچیده‌تر و قوی‌تر شده‌اند. ریسک‌های جدید به صورت دائمی در حال ظهور هستند که اغلب به استفاده فراگیر از فناوری دیجیتال مربوط می‌شوند.

«سازمان بین‌المللی استاندارد» (International Organization for Standardization | ISO) اصولی را برای مدیریت ریسک شناسایی کرده است. براساس اصول ISO، مدیریت ریسک باید بتواند خواسته‌های زیر را برآورده کند.

• ایجاد ارزش کند.
• بخشی جدایی‌ناپذیر از فرآیندهای سازمانی باشد.
• بخشی از فرآیند تصمیم‌گیری باشد.
• به صراحت به عدم قطعیت و فرضیات رسیدگی کند.
• فرآیندی سیستماتیک و ساختاریافته باشد.
• بر اساس بهترین اطلاعات موجود باشد.
• به‌روز باشد.
• عوامل انسانی را در نظر بگیرد.
• شفاف و فراگیر باشد.
• پویا و پاسخ‌گو به تغییرات باشد.
• قادر به بهبود و ارتقاء مستمر باشد.
• به طور مداوم یا دوره‌ای ارزیابی شود.

به صورت کلی، هدف اصلی مدیریتِ ریسک شناسایی مشکلات بالقوه پیش از وقوع آن و داشتن برنامه‌ای برای رسیدگی به آن‌ها است. همچنین مدیریتِ ریسک به بررسی «ریسک‌ داخلی» (Internal Risk) و «ریسک خارجی» (External Risk) می‌پردازد که می‌تواند بر سازمان تأثیر منفی بگذارد. به طور معمول، تیم‌های مدیریتی ریسک در سازمان، برنامه‌های خود را به چهار قسمت به زیر تقسیم می‌کنند.

• تعریف استراتژی مدیریت ریسک
• شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک‌ها
• مدیریت ریسک‌ها از طریق اجرای استراتژی
• تشکیل یک برنامه احتیاطی

بنابراین، هدف اصلی مدیریتِ ریسک، ایجاد یک محیط کاری امن و مطمئن برای کارکنان و مشتریان و افزایش ثبات عملیات تجاری است.

فرآیند مدیریت ریسک

مرحله اول در مدیریت ریسک، فرآیند تحلیل مدیریت ریسک است. تیم‌های مدیریت ریسک تمایل دارند که فرآیند مدیریتِ ریسک را به عنوان نوعی تمرین حل مساله در نظر بگیرند.

این تیم‌ها از ابزارهایی برای شناسایی ریسک‌ها و اولویت‌بندی آن‌ها استفاده می‌کنند تا زمینه را برای ارزیابی و حل آن‌ها فراهم کنند. پاسخ به این سوال که مدیریتِ ریسک چیست نیازمند فهم فرآیند مدیریت است. دسته‌بندی زیر فرآیند مدیریت ریسک را نشان می‌دهد.

• شناسایی ریسک
• ارزیابی ریسک‌ها
• توسعه پاسخ‌های ریسک
• ایجاد برنامه یا اقدامات پیشگیرانه برای ریسک

در ادامه هر کدام این عوامل شرح داده خواهد شد.

شناسایی ریسک

شناسایی ریسک فرآیندی گسترده و مستمر است. به همین دلیل، وجود گروهی از افراد برای تفکر در مورد منابع احتمالی ریسک‌ها، بسیار مفید است. یک تیم مدیریتِ ریسک دانش و تجربه خود را ترکیب می‌کند تا دامنه کامل ریسک‌های احتمالی را شناسایی کند.

در پایان فرآیند شناسایی، مشخص می‌شود که تشکیل برنامه‌ای واحد برای تمامی انواع ریسک‌ها غیرممکن است. در ادامه تیم‌های مدیریتی ریسک با استفاده از ابزاری خاص، ریسک‌های مختلف را دسته‌بندی و اولویت‌بندی می‌کنند.

فرآیند اولویت‌بندی به تیم‌های مدیریتِ ریسک کمک می‌کند تا ریسک‌ها را بر اساس سطح تأثیر و احتمال وقوع آن‌ها دسته‌بندی کنند. قضاوت آن‌ها اغلب بر اساس موارد زیر است.

• تجربه گذشته در مورد احتمال وقوع
• احساس درونی
• شکست‌ها و موفقیت‌های اخیر
• داده‌های تاریخی
• سایر اطلاعات

ارزیابی ریسک‌ها

در طی دوره حل مساله، تیم‌های مدیریتِ ریسک، بیشتر راه‌حل‌های ممکن را مورد بحث قرار می‌دهند. پیش از این‌که تیم‌ها بتوانند در مورد چگونگی مدیریت بهتر ریسک‌ها تصمیم بگیرند، باید علل ریسک‌ها را شناسایی کنند. در این مرحله تیم‌ها در مورد تاثیر هر نوع ریسک بر شرکت بحث می‌کنند.

توسعه پاسخ‌های ریسک

در فرآیند یادگیری در مورد علل، تأثیر و احتمال وقوع ریسک‌ها، تیم می‌تواند تمرکز خود را بر راه‌حل‌های احتمالی برای مدیریت ریسک یا پیشگیری کامل از وقوع آن‌ها آغاز کند. این بخش مستلزم تلاش برای کشف مواردی است که احتمال وقوع ریسک را کاهش می‌دهند.

در این مرحله تیم باید اقدامات ممکن برای مدیریت بهتر ریسک را تشخیص و به روی کاغذ بیاورد. پاسخ‌ به ریسک باید در یک برنامه مدیریتی ریسک نوشته شود تا برای بخش پیاده‌سازی و اقدام برنامه آماده شود.

فیلم آموزشی مرتبط

ایجاد برنامه یا اقدامات پیشگیرانه برای ریسک

مدیریتِ ریسک باید پاسخ‌های ریسک را براساس اولویت‌های اصلی، از بالا به پایین مشخص و اقدامی فوری برای جلوگیری از وقوع ریسک را اجرا کند.

اگر ریسکی رخ دهد، تیم مدیریتِ ریسک می‌تواند طرح را بازیابی و گام‌های مناسب را عملی کند. در بهترین حالت، برنامه‌ریزی جامع مدیریتِ ریسک از بروز هرگونه بحران جدی پیشگیری می‌کند.

مدیریت ریسک و انواع آن

مدیریت ریسک انواع گوناگونی دارد که مهم‌ترین آن‌ها به صورت زیر است.

• مدریت ریسک پروژه
• مدیریت یکپارچه در بازارهای مالی
• مدریریت ریسک در بیمه
• مدیریت ریسک در زنجیره تامین
• مدیریت ریسک منابع
• مدیریت ریسک در کسب‌و‌کار

در ادامه هرکدام از موارد بالا به صورت مختصر شرح داده خواهد شد.

با توجه به اهمیت موضوع مدیریتی ریسک در درک مفاهیم مدیریت سرمایه در بازار سرمایه، «سایت» اقدام به انتشار فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه کرده که لینک آن در ادامه آورده شده است.

مدریت ریسک پروژه چیست؟

به دلیل پویایی رو به رشد پروژه‌ها، سازمان‌ها نیازمند مدیریت در ریسک پروژه‌ها هستند. تقاضای رو به رشد برای متخصصان مدیریت پروژه، نشان‌دهنده رشد گرایش به سمت مدیریتِ ریسک در سازمان است. طبق برآورد سازمان جهانی استاندارد تا سال ۲۰۲۷ حدود ۲۲ میلیون شغل به صنعت مدیریت ریسک پروژه در جهان اضافه خواهد شد. توانایی مدیریت در ریسک پروژه، یک مهارت ضروری است که کارفرمایان به دنبال آن هستند. مدیران پروژه باید انواع مختلفی از ریسک‌های احتمالی را شناسایی کنند. رایج‌ترین ریسک‌های پروژه در مطالعات مختلف به صورت زیر است.

• ریسک هزینه: ریسک هزینه شامل رویدادهایی است که بر بودجه تأثیر می‌گذارد. اشتباه محاسباتی در برآورد هزینه گاهی منجر به شکست پروژه خواهد شد.
• ریسک زمان‌بندی: ریسک زمان‌بندی پروژه شامل رویدادهای برنامه‌ریزی نشده‌ای است که منجر به تاخیر در راه‌اندازی پروژه می‌شوند.
• ریسک عملکرد: ریسک عملکرد زمانی ایجاد می‌شود که نتایج پروژه با مشخصات پروژه مطابقت نداشته باشد.ٰ

بسته به نوع و جزئیات پروژه، انواع دیگری از ریسک‌ها ممکن است رخ دهد. ریسک‌های مربوط به اجرا، آموزش و آزمایش پروژه از جمله این موارد هستند. پس از شناسایی ریسک توسط مدیران پروژه، آن‌ها باید به دنبال مشخص کردن تاثیر این ریسک‌ها و اقدامات احتمالی برای کاهش آثار آن‌ها باشند. برای انجام این کار، آن‌ها باید وسعت و عمق هر نوع ریسک را در مورد پروژه در نظر بگیرند.

مدیریت یکپارچه ریسک چیست؟

«مدیریت ریسک یکپارچه» (Integrated Risk Management | IRM) مجموعه‌ای از شیوه‌ها و فرآیندهایی است که توسط یک تیمِ آشنا با ریسک و فناوری‌های توانمند، پشتیبانی می‌شوند. مدیریت ریسک یکپارچه، تصمیم‌گیری و عملکرد را از طریق یک دیدگاه یکپارچه با توجه به نحوه مدیریت سازمان منحصربه‌فرد از ریسک‌ها را بهبود می‌بخشد. مدیریت مناسب ریسک یکپارچه دارای ویژگی‌های زیر است.

• استراتژی: توانمندسازی و اجرای یک چارچوب، از جمله بهبود عملکرد از طریق حاکمیت مؤثر و مالکیت ریسک.
• ارزیابی: شناسایی، ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک‌ها.
• پاسخ: شناسایی و اجرای مکانیسم‌هایی برای کاهش ریسک.
• ارتباطات و گزارش‌دهی: ارائه بهترین یا مناسب‌ترین ابزار برای ردیابی و اطلاع ذی‌نفعان از واکنش ریسک یک شرکت.
• نظارت: شناسایی و اجرای فرآیندهایی که به طور ویژه اهداف حاکمیتی، انطباق با خط‌مشی‌ها، اثربخشی برنامه‌های کاهش ریسک و کنترل‌ آن‌ها را دنبال می‌کند.
• فناوری: طراحی و اجرای معماری راه‌حل‌های نوین در جهت کاهش ریسک.

برای درک دامنه کامل ریسک پروژه، سازمان‌ها نیاز به ویژگی‌های زیر دارند.

• دیدی جامع نسبت به تمام واحدهای تجاری
• نگاهی عمیق به عملکردهای ریسک و انطباق
• بررسی وضعیت شرکای تجاری کلیدی، تامین‌کنندگان و نهادهای برون‌سپاری شده

مدیریت یکپارچه ریسک مالی چیست؟

«مدیریت ریسک یکپارچه منابع مالی» (Integrated Financial Resource Risk Management | IFRRM) چارچوبی برای مدیریت همزمان پنج منبع مالی اصلی به شرح زیر است.

مؤسسات مالی دریافته‌اند که منابع مالی به میزان نامحدود در دسترس نیست. در دوره پیش از بحران مالی 2007، زمانی که الزامات نظارتی سخت‌گیرانه نبود، نقدینگی در جهان به راحتی در دسترس بود و رشد درآمد و سودآوری، نقطه تمرکز اصلی بسیاری از بانک‌ها بود.

با این‌حال، از آن زمان به بعد، درک جامع‌تری از منابع مالی رواج یافته است. پس از این دوره، موضوعات جدیدی مانند کفایت سرمایه، نقدینگی و بودجه در دستور کار مدیریت ارشد بانک‌ها قرار گرفته است. به دلیل شرایط نامطلوب بازار، مانند محیط کم‌بازده، سودآوری صنعت بانکداری به صورتی گسترده کاهش یافته است.

برخی از این عوامل را می‌توان به عدم وجود مدیریتِ ریسک یکپارچه مالی نسبت داد. بانک‌ها و شرکت‌های بیمه با ریسک‌های بزرگی روبه‌رو هستند. علاوه بر این، ریسک‌هایی که شرکت‌های خدمات مالی با آن‌ها مواجه هستند، ریشه در اعداد دارند.

بنابراین می‌توان با استفاده از فناوری شناخته شده و روش‌های نوین آن را کمی‌سازی و به طور موثری تحلیل کرد. سناریوهای ریسک در شرکت‌های مالی را می‌توان با کمی دقت مدل‌سازی کرد و راهکارهای عملیاتی برای کاهش یا خنثی‌سازی آن‌ها به کار برد.

مدیریت ریسک‌ بیمه چیست؟

«مدیریت ریسک بیمه» (Insurance Risk Management) ارزیابی و تعیین میزان احتمال و تأثیرات مالیِ رویدادهایی است که ممکن است برای بیمه‌گر رخ دهد و مستلزم تسویه حساب توسط بیمه‌گذار است. کار مدیریتِ ریسک در بازار بیمه بیشتر شامل استفاده از مدل‌سازی ریاضی و آماری برای مشخص کردن حق بیمه مناسب است.

به عبارتی، وظیفه تیم مدیریتی ریسک در یک شرکت بیمه، ایجاد استراتژی‌های ریسک مناسب برای دست‌یابی به اهداف استراتژیک شرکت و اجرای چارچوب‌های بهینه برای اطمینان از مدیریت مناسب ریسک است. برای این منظور مدیریت ریسک باید راه‌حل‌های سازمانی بهینه ایجاد کند و شرکت را به مهارت‌ها و قابلیت‌های مناسب برای مدیریت بهتر ریسک و دست‌یابی به اهداف استراتژیک مجهز کند.

مدیریت ریسک زنجیره تامین چیست؟

«مدیریت ریسک زنجیره تامین» (Supply Chain Risk Management | SCRM) فرآیند شناسایی، ارزیابی و کاهش ریسک‌های زنجیره تامین در یک سازمان است. مدیریتِ ریسک زنجیره تامین با نحوه مدیریت جریان کالاها در ارتباط است.

این بخش شامل فرآیندهایی است که به تبدیل مواد خام سازمان به محصولات یا خدمات نهایی مربوط می‌شود. این فرآیند شامل برنامه‌ریزی و مدیریت فعالیت‌های مربوط به تدارکات، تبدیل و همچنین عملکردهای مدیریت لجستیک است. ریسک‌های زنجیره تامین شامل موارد زیر است:

• اختلال در عملیات داخلی
• تغییرات در مدیریت، پرسنل و فرآیندهای تجاری
• قرار ندادن موارد احتمالی در صورت بروز مشکل
• عدم اجرای سیاست‌ها و کنترل‌های مناسب امنیت سایبری برای محافظت در برابر حملات سایبری و نقض داده‌ها
• عدم رعایت مقررات زیست‌محیطی یا قوانین کار
• نداشتن کالا برای رفع نیازهای مشتریان

پیاده‌سازی استراتژی‌های مدیریتِ ریسک زنجیره تامین جهانی می‌تواند به یک شرکت کمک کند تا ضمن کارآمدی بهتر، ارائه خدمات به مشتری را افزایش دهد. سایر مزایای مدیریتِ ریسک زنجیره تامین را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد.

• حفاظت از کسب‌و‌کار
• برآورده کردن انتظارات سرمایه‌گذاران
• تاثیر مثبت بر کارگران در زنجیره تامین جهانی
• کاهش هزینه‌های عملیاتی
• ایجاد انعطاف‌پذیری زنجیره تامین
• برآورده کردن تقاضای غیرقابل پیش‌بینی مشتریان
• مدیریت وقفه در جریان محصولات و از جمله مواد اولیه، قطعات و کالاهای نهایی.
• مدیریت عوامل اجتماعی، دولتی و اقتصادی مانند تهدید تروریسم، ناامنی یا تنش‌های سیاسی
• حل نگرانی‌های مربوط به انطباق با مقررات
• در نظر گرفتن تمهیداتی برای بلایای طبیعی مانند زلزله، طوفان و گردباد

با توجه به ریسک‌های موجود در زنجیره تامین، چرخه مدیریتی ریسک در این بخش شامل ۳ مرحله به شرح زیر است:

• شناسایی ریسک: اولین اقدام مدیریت زنجیره تامین، شناسایی ریسک است. هدف این مرحله ایجاد یک پروفایل ریسک و اعمال نظارت فعال برای به‌روز نگه داشتن آن است.
• ارزیابی ریسک: در مرحله بعد باید تاثیرات یک رویداد غیرعادی بر فعالیت‌های شرکت مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.
• کاهش ریسک: در مرحله سوم باید برنامه‌ها، اقدامات پیشگیرانه و واکنشی مشخص شود.

مدیریت جامع ریسک چیست؟

«مدیریت ریسک جامع» (Comprehensive Risk Management) به منظور اطمینان از سلامت، پایداری و افزایش ارزش شرکت‌ها انجام می‌شود. این دیدگاه دیدی جامع به شناسایی ریسک در سازمان دارد.

طبق این دیدگاه باید انواع مختلف ریسک در سازمان شناسایی، ارزیابی و راه‌حل‌های مربوط به هرکدام نیز به صورتی دقیق مشخص شود. در این دیدگاه تمام انواع مختلف ریسک‌های داخلی و خارجی در همه جنبه‌های آن در نظر گرفته می‌شود.

مدیریت ریسک خشکسالی چیست؟

تغییرات اقلیمی امروزه بیش از هر زمان دیگری قابل احساس است. افزایش حوادث طبیعی مانند سیل‌ها، طوفان‌ها، سونامی، بیابان‌زایی و گرم شدن کره زمین طی قرن اخیر تنها بخشی از تغییرات اقلیمی است که کره زمین به آن مواجه است. اهداف توسعه پایدار علی‌رغم توجه به حفظ محیط زیست، نتوانسته است به صورتی کامل مانع از تخریب محیط زیست در کنار توسعه اقتصادی شود.

نتیجه بزرگ تغیرات اقلیمی، گسترش خشکسالی در بخش بزرگی از کشورهای دنیا مانند ایران بوده است. به همین دلیل امروزه بیش از هر زمان دیگری، ضرورت مدیریت ریسک خشکسالی احساس می‌شود. مدیریت ریسک تغییرات اقلیمی و خشکسالی پایه و اساس موفقیت توسعه پایدار است.

با شناسایی ریسک، ارزیابی میزان تأثیرات بر افراد، دارایی‌ها و اکوسیستم‌ها مشخص خواهد شد. در مرحله بعد گزینه‌های احتمالی برای اقدام مشخص می‌شوند. در این مرحله بهترین راهکارها برای کاهش اثرات خشکسالی و تغییر اقلیم مشخص خواهد شد. این ارزیابی نشان می‌دهد که چگونه تغییرات آب و هوایی و رویدادهای شدید مانند سونامی با عوامل اجتماعی-اقتصادی تعامل دارند.

ارزیابی میزان تأثیرات مورد انتظار و شناسایی هزینه‌ها و منافع، امیدوارکننده‌ترین گزینه‌های مدیریتی ریسک است. این ارزیابی یکپارچه ریسک، اقدامات موثری را برای مقابله با ریسک نشان می‌دهد. همچنین این ارزیابی مبنایی برای ادغام اقدامات سیاستی در زمینه آب و هوا در بودجه عمومی و سیاست‌های ملی خواهد بود.

مدیریت ریسک در کسب‌و‌کار

کسب‌وکارهایی که ریسک‌ها را شناسایی می‌کنند، آمادگی بهتر و روش‌های کارآمدتری برای مقابله با آن‌ها خواهند داشت. انواع ریسک‌هایی که یک کسب‌و‌کار با آن مواجه است به صورت زیر دسته‌بندی می‌شود.

• ریسک استراتژیک: مانند ورود یک رقیب جدید به بازار
• ریسک انطباق: مانند معرفی قوانین جدید بهداشت و ایمنی محیط کار
• ریسک مالی: مانند افزایش نرخ بهره وام‌های تجاری
• ریسک عملیاتی: مانند خرابی یا سرقت تجهیزات کلیدی

این دسته‌بندی‌ها انعطاف‌ناپذیر نیستند. برخی بخش‌های کسب‌و‌کار ممکن است در بیش از یک دسته قرار بگیرند. برای مثال، ریسک‌های مرتبط با حفاظت از داده‌ها، می‌توانند هنگام بررسی عملیات یا مطابقت کسب‌وکار در نظر گرفته شوند.

مدیریت ریسک در بازارهای مالی

مهم‌‌ترین جنبه‌های مدیریت ریسک‌های مرتبط با بازارهای مالی به صورت زیر قابل طبقه‌بندی است.

در ادامه این موارد به صورت خلاصه شرح داده خواهد شد.

مدیریت ریسک‌های مربوط به بازار سرمایه

در محیط تجاری چالش‌برانگیز امروزی، شرکت‌ها به دنبال راه‌هایی برای دست‌یابی به رشد و سودآوری هستند. در حمایت از این فرآیند، سازمان‌های مالی و خزانه‌داری باید از دسترسی کافی به نقدینگی، استقرار کارآمد سرمایه و مدیریت مؤثر ریسک‌های مالی اطمینان حاصل کنند. در بسیاری از شرکت‌ها، این اهداف به دلیل عوامل زیر با چالش مواجه شده است.

• دسترسی محدود به سرمایه
• بازارهای مالی بی‌ثبات
• دید ضعیف عملکرد تجاری آتی
• استفاده ناکارآمد از پول نقد و سرمایه در گردش
•  منابع داخلی محدود

در بازار مالی، مدیریت ریسک، فرآیند شناسایی، تجزیه و تحلیل و پذیرش ریسک در تصمیمات سرمایه‌گذاری است. در مجموع، مدیریت ریسک در بازار سرمایه زمانی اتفاق می‌افتد که یک سرمایه‌گذار یا مدیر صندوق، پتانسیل زیان‌ها را در یک سرمایه‌گذاری، تجزیه و تحلیل می‌کند.

پس از تحلیل پتانسیل زیان‌های شرکت، مدیریت ریسک تلاش می‌کند با توجه به اهداف سازمان و میزان ریسک پذیرش شده، اقدام (یا عدم اقدام) به سرمایه‌گذاری کند. به بیانی دیگر، سرمایه‌گذاری باید به گونه‌ای باشد که الزامات داخلی و نظارتی سرمایه در چنین دوره‌ای برآورده شود و امکان تحمل ضررهای غیرمنتظره و سنگین وجود داشته باشد.

مدیریت ریسک در فارکس

نوسانات در بازار فارکس، طیف وسیعی از فرصت‌ها را با درجاتی مختلف از ریسک ارائه می‌دهد. معامله‌گران فارکس اگر می‌خواهند ریسک‌های مرتبط با تریدهای خود را محدود کنند، باید به چند مورد توجه داشته باشند. بسیاری از معامله‌گران به جای توجه به مدیریت صحیح سرمایه خود، به دنبال معاملات جمعی می‌روند و در نتیجه ضرر می‌کنند. بنابراین تشخیص روند بازار به صورتی صحیح در این بازار ضروری است.

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که معامله‌گران فارکس پول خود را از دست می‌دهند، توقف در ضررهایی است که به درستی استفاده نمی‌شوند. همچنین گاهی موقعیت‌های معاملاتی بزرگ، به صورتی غیرضروری برای مدت طولانی نگهداری می‌شوند. اگر به دنبال تبدیل شدن به یک معامله‌گر بهتر و آگاه‌تر هستید، باید با استراتژی‌های مدیریت ریسک موزدنیاز هر معامله‌گر فارکس آشنا شوید.

ورود به یک معامله که تنها با در نظر گرفتن سود، محاسبه شده است، می‌تواند برای سرمایه معاملاتی فاجعه‌آمیز باشد. معامله‌گر همچنین باید یک حد توقف ضرر محافظتی را محاسبه کند. شما باید یک «نسبت ریسک به پاداش» (Risk-to-Reward Ratio) واقع‌بینانه تعیین کنید که به محدود کردن دامنه ضرر شما کمک کند. برای مثال حد ضرر ده درصدی ضرر برای خودتان مشخص کنید که در آن قیمت معامله متوقف و با ضرری به مراتب کمتر از معامله خارج شوید.

دلیل دیگر از دست رفتن سرمایه معامله‌گران در بازار فارکس، استفاده از اهرم با نسبت‌های بالا است. استفاده از نسبت اهرمی با درصد بالا در معاملات در زمانی که موقعیت معاملاتی به درستی انتخاب نشده است می‌تواند منجر به از دست رفتن کامل سرمایه شخص در یک معامله شود. هنگامی که به دنبال کسب سود هستید، باید احساسات خود را به صورتی کامل مدیریت کند.

استراتژی‌های خروج از قبل تعیین‌ شده‌، بسیار مهم هستند. با چنین استراتژی اجازه نمی‌دهید احساسات شما بر معاملات سوار شوند و مهارت‌های تصمیم‌گیری شما را تحت‌الشعاع قرار دهند. همچنین در بازار فارکس تنها حرکات قیمتی را دنبال نکنید و به تحلیل بنیادی، اقتصادی، سخنرانی‌ها و قیمت عوامل موثر بر ارز مورد معامله نیز توجه کنید.

اگر احساس کردید به صورت اشتباه به معامله‌ای وارد شده‌اید و بازار در خلاف معامله شما پیش می‌رود، سریع خارج شوید تا ضرر شما بیشتر نشود. در نهایت نیز صبور باشید، برای معاملات خود برنامه‌ریزی کنید و متعهد شوید که در اهداف قیمتی که مشخص کرده‌اید از بازار خارج شوید. با این اقدامات می‌توانید از سبد خود محافظت کنید.

مدیریت ریسک در ارز دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال ریسک‌های بزرگتری نسبت به بازار فارکس دارد. مهم‌ترین ریسک ذاتی مرتبط با بازار ارزهای دیجیتال مربوط به تایید مقررات است که هنوز در بسیاری از کشورها مقبولیت قانونی ندارد. ارز دیجیتال یک ارز غیرمتمرکز است که هیچ چارچوب قانونی یا نظارتی ندارد. دست‌یابی به برخی تأییدیه‌های نظارتی، می‌تواند باعث بهبود و پذیرش و اعتبار در بازار ارزهای دیجیتال شود. برای دست‌یابی به این هدف، بهترین نقطه شروع باید محل ذخیره ارز، یعنی دلار آمریکا باشد.

برای مدیریت ریسک در این بازار با توجه به عدم مقبولیت جهانی ارزهای دیجیتال تا حد امکان تلاش کنید در معاملات کوتاه‌مدت و نوسان‌گیری وارد شوید تا نگران بلوکه شدن سرمایه خود در صرافی‌های ارز دیجیتال در صورت مشکلات قانونی نباشید. همچنین نباید با تمام سرمایه خورد وارد این بازار شوید و درصد کم‌تری نسبت به آن‌چه وارد بازار فارکس کرده‌اید را در این بازار سرمایه‌گذاری کنید. همچنین با توجه اهمیت دلار آمریکا تلاش کنید اخبار مربوط به ارزهای دیجیتال را از منابع مختلف مانند خزانه‌داری و بانک مرکزی آمریکا پیگیری کنید.

معرفی فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه

با توجه به موضوع مهم مدیریت ریسک در بازار سرمایه و نقش آن در ایجاد یک سبد بهینه در بورس، سایت اقدام به تهیه یک فیلم آموزشی ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه‌ای در زمینه آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه کرده است. این فیلم آموزشی شامل ۵ درس است.

در درس اول مدیریت مکان‌یابی در بازار با هدف پیدا کردن بهترین موقعیت‌های خرید مرور شده است. در درس دوم مفهوم زمان‌بندی در بازار بحث شده است تا معامله‌گر آموزش ببیند در کدام نقطه زمانی ورود و خروج کند. درس سوم نیز در زمینه مدیریت اندازه‌گیری بازار است. هدف این فصل بیشتر به اهمیت اندازه‌گیری و نقش آن در سیستم‌های معاملاتی مختلف است.

در درس چهارم نیز کنترل ریسک و مدیریت سرمایه بحث شده است. هدف اصلی این فصل، مدیریت ریسک با هدف مدیریت سرمایه و حفظ پول در بازار سرمایه است. درس پایانی در زمینه مدیریت رفتار و نقش آن در معاملات است تا به معامله‌گر کمک کند که چگونه هیجانات و احساسات خود را در بازار کنترل و آن را مدیریت کند.

جمع‌بندی

در این نوشتار به موضوع مدیریت ریسک پرداخته شد. در ابتدا این موضوع که مدیریت ریسک چیست مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. در ادامه نیز تعاریف و مفاهیم مرتبط با مدیریت ریسک و انواع مختلف آن از جنبه‌های گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گرفت. به صورت کلی پس از ارائه تعریف مدیریت ریسک، انواع مختلف مدیریت ریسک، تعاریف مربوط به آن‌ها و شیوه مدیریت ریسک در هر بخش شرح داده شد. در بخش پایانی نیز به مدیریت ریسک در بازارهای مالی نظیر بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال پرداخته شد.